Cân bằng phương trình hóa học lớp 8 có lời giải

1. Cân bằng phương trình hóa học là gì?

Phương trình hóa học thể hiện phản ứng hóa học. Vậy làm thế nào để lập phương trình hóa học một cách chính xác nhất. Các phương pháp hữu hiệu dưới đây sẽ giúp các em giải quyết các bài tập về lập phương trình hóa học từ cơ bản đến nâng cao một cách dễ dàng.

2. Cách cân bằng phương trình hóa học

Bước 1: Thiết lập sơ đồ phản ứng

Bước 2: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố

Bước 3: Viết phương trình hóa học.

Một số phương pháp cân bằng cụ thể

1. Phương pháp “chẵn – lẻ”: thêm hệ số vào trước chất có chỉ số lẻ để làm chẵn số nguyên tử của nguyên tố đó.

Ví dụ 1: Cân bằng phương trình phản ứng sau

Al + HCl → AlCl₃ + H_2­

Ta chỉ việc thêm hệ số 2 vào trước AlCl3 để cho số nguyên tử Cl chẵn. Khi đó, vế phải có 6 nguyên tử Cl trong 2AlCl₃, nên vế trái thêm hệ số 6 trước HCl.

Al + 6HCl → 2AlCl₃ + H_2­

Vế phải có 2 nguyên tử Al trong 2AlCl₃, vế trái ta thêm hệ số 2 trước Al.

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + H₂­

Vế trái có 6 nguyên tử H trong 6HCl, nên vế phải ta thêm hệ số 3 trước H₂.

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Ví dụ 2:

KClO₃ → KCl + O₂

Ta thấy số nguyên tử oxi trong O₂ là số chẵn và trong KClO₃ là số lẻ nên đặt hệ số 2 trước công thức KClO₃.

2. Phương pháp đại số

Tiến hành thiết lập phương trình hóa học theo các bước dưới đây:

Bước 1: Đưa các hệ số hợp thức a, b, c, d, e, f, … vào trước các công thức hóa học biểu diễn các chất ở cả hai vế của phản ứng.

Bước 2: Cân bằng số nguyên tử ở 2 vế của phương trình bằng một hệ phương trình chứa các ẩn là các hệ số a, b, c, d, e, f, g….

Bước 3: Giải hệ phương trình vừa lập để tìm các hệ số.

Bước 4: Đưa các hệ số vừa tìm vào phương trình phản ứng hóa học để hoàn thành phản ứng.

Chú ý:

Phương pháp đại số giải các ẩn số này được áp dung cho các phản ứng phức tạp và khó có thể cân bằng bằng phương phương pháo cân bằng nguyên tố lớn nhất, học sinh cần nắm chắc phương pháp cơ bản mới áp dụng được phương pháp đại số.

Các hệ số thu được sau khi giải hệ phương trình là các sô nguyên dương tối giản nhất.

Ví dụ

Cu + H₂SO_{4 đặc, nóng} → CuSO₄ + SO₂ + H₂O (1)

Bước 1: Đặt các hệ số được kí hiệu là a, b, c, d, e vào phương trình trên ta có:

aCu + bH₂SO_{4 đặc, nóng} → cCuSO₄ + dSO₂ + eH₂O

Bước 2: Tiếp theo lập hệ phương trình dựa vào mối quan hệ về khối lượng giữa các chất trước và sau phản ứng, (khối lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố ở 2 vế phải bằng nhau).

Cu: a = c (1)

S: b = c + d (2)

H: 2b = 2e (3)

O: 4b = 4c + 2d + e (4)

Bước 3: Giải hệ phương trình bằng cách:

Từ pt (3), chọn e = b = 1 (có thể chọn bất kỳ hệ số khác).

Từ pt (2), (4) và (1) => c = a = d = 1/2 => c = a = d = 1; e = b =2 (tức là ta đang quy đồng mẫu số).

Bước 4: Đưa các hệ số vừa tìm vào phương trình phản ứng, ta được phương trình hoàn chỉnh.

Cu + 2H₂SO_{4 đặc, nóng} → CuSO₄ + SO₂ + 2H₂O

Ví dụ 2. Thiết lập các phương trình hóa học dưới đây

Cu + HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + NO₂ + H₂O

Hướng dẫn giải chi tiết

Bước 1: Đưa hệ số được kí hiệu a, b, c, d, e vào trước công thức hóa học biểu diễn các chất ở cả hai vế của phản ứng ta được

aCu + bHNO₃ → cCu(NO₃)₂ + dNO₂ + eH₂O

Bước 2: Cân bằng số nguyên tử ở cả hai vế của phương trình bằng một hệ phương trình chứa các ẩn, a, b, c, d, e ở trên

Cu: a= c (1)

H: b = 2e (2)

N: b = 2c + d (3)

O: 3b = 6c + 2d + e (4)

Bước 3. iải hệ phương trình bằng cách:

Ở bước này, ta sẽ gán hệ số bất kì bằng 1, sau đó dựa vào các phương trình cuả hệ để giải ra các ẩn.

Chọn: a = c = 1, từ phương trình (2), (3), (4) ta rút ra được hệ số phương trình

b = 2+ d               => 3b = 6 + 3d

3b = 6 + 2d + e          3b = 6 + 2d + e

<=> 3d = 2d + e => d= e = 1/2b (5)

Từ phương trình (4), (5) ta có phương trình:

3b = 6 + 2.1/2b + 1/2b  <=> 3b = 6+3/2b <=> 3/2b=6 <=> b = 4

Thay vào ta có d = e = 2

Giải hệ phương trình cuối cùng ta có: a = 1, b = 4, c = 1, d = 2, e = 2

Bước 4: Đưa các hệ số vừa tìm vào phương trình phản ứng, ta được phương trình hoàn chỉnh

Cu + 4HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

3. Bài tập cân bằng phương trình hóa học có lời giải

Dưới đây là tổng hợp một số bài tập cân bằng phương trình hóa học thường xuyên được áp dụng vào các đề thi hóa học lớp 8. Phương pháp chủ yếu là phương pháp truyền thống.

Dạng 1: Cân bằng các phương trình hóa học

1) MgCl₂ + KOH → Mg(OH)₂ + KCl

2) Cu(OH)₂ + HCl → CuCl₂ + H₂O

3) Cu(OH)₂ + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

4) FeO + HCl → FeCl₂ + H₂O

5) Fe₂O₃ + H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + H₂O

6) Cu(NO₃)₂ + NaOH → Cu(OH)₂ + NaNO₃

7) P + O₂ → P₂O₅

8) N₂ + O₂ → NO

9) NO + O₂ → NO₂

10) NO₂ + O₂ + H₂O → HNO₃

11) Na₂O + H₂O → NaOH

12) Ca(OH)₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃ + NaOH

13) Fe₂O₃ + H₂ → Fe + H₂O

14) Mg(OH)₂ + HCl → MgCl₂ + H₂O

15) FeI₃ → FeI₂ + I₂ 

16) AgNO₃ + K₃PO₄ → Ag₃PO₄ + KNO₃

17) SO₂ + Ba(OH)₂ → BaSO₃ + H₂O

18) Ag + Cl₂ → AgCl

19) FeS + HCl → FeCl₂ + H₂S

20) Pb(OH)₂ + HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + H₂O

Đáp án

1) MgCl₂ + 2KOH → Mg(OH)₂ + 2KCl

2) Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O

3) Cu(OH)₂ + H₂SO₄ → CuSO₄ + 2H₂O

4) FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O

5) Fe₂O₃ + 3H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 3H₂O

6) Cu(NO₃)₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂ + 2NaNO₃

7) 4P + 5O₂ → 2P₂O₅

8) N₂ + O₂ → 2NO

9) 2NO + O₂ → 2NO₂

10) 4NO₂ + O₂ + 2H₂O → 4HNO₃

11) Na₂O + H₂O → 2NaOH

12) Ca(OH)₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃ + 2NaOH

13) Fe₂O₃ + 3H₂ → 2Fe + 3H₂O

14) Mg(OH)₂ + 2HCl → MgCl₂ + H₂O

15) 2FeI₃ → 2FeI₂ + I₂

16) 3AgNO₃ + K₃PO₄ → Ag₃PO₄ + 3KNO₃

17) SO₂ + Ba(OH)₂ → BaSO₃ + H₂O

18) 2Ag + Cl₂ → 2AgCl

19) FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S

20) Pb(OH)₂ + 2HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + 2H₂O

Dạng 2. Chọn hệ số và công thức hóa học phù hợp điền vào dấu hỏi chấm trong phương trình hóa học 

1. a) Al₂O₃+ ? → ?AlCl₃+ ?H₂O
2. b) H₃PO₄+ ?KOH → K₃PO₄+?
3. c) ?NaOH + CO₂→ Na₂CO₃+ ?
4. d) Mg + ?HCl → ? +?H₂
5. e) ? H₂+ O₂→ ?
6. f) P₂O₅+? → ?H₃PO₄
7. g) CaO + ?HCl → CaCl₂+ H₂O
8. h) CuSO₄+ BaCl₂→ BaSO₄ + ?

Đáp án

1. a) Al₂O₃+ 6HCl → 2AlCl₃+3H₂O
2. b) H₃PO₄+ 3KOH → K₃PO₄+ 3H₂O
3. c) 2NaOH + CO₂→ Na₂CO₃+ H₂O
4. d) Mg + 2HCl → MgCl₂+ H₂
5. e) 2H₂+ O₂→ 2H₂O
6. f) P₂O₅+ 3H₂O → 2H₃PO₄
7. g) CaO + 2HCl → CaCl₂+ H₂O
8. h) CuSO₄+ BaCl₂→ BaSO₄ + CuCl₂

Dạng 3. Lập sơ đồ nguyên tử và cho biết số phân tử mỗi chất sau phản ứng hóa học

Cho sơ đồ của các phản ứng sau:

1. a) Na + O₂→ Na₂O
2. b) P₂O₅+ H₂O → H₃PO₄
3. c) HgO → Hg + O₂
4. d) Fe(OH)₃→ Fe₂O₃+ H₂O

Lập phương trình hóa học và cho biết tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của các chất trong mỗi phản ứng

Lời giải: Đề bài khá khó hiểu, tuy nhiên cứ cân bằng phương trình hóa học thì mọi hướng đây sẽ rõ. Bài này đơn giản nên nhìn vào là có thể cân bằng được ngay nhé:

1. a) 4Na + O₂→ 2Na₂O

Tỉ lệ: số nguyên tử Na: số phân tử O₂: số phân tử Na₂O = 4 : 1 : 2. (Oxi không được để nguyên tố mà phải để ở dạng phân tử tương tự như hidro)

1. b) P₂O₅+ 3H₂O → 2H₃PO₄

Tỉ lệ: Số phân tử P₂O₅: số phân tử H₂O: số phân tử H₃PO₄ = 1 : 3 : 2.

1. c) 2HgO → 2Hg + O₂

Tỉ lệ: số phân tử HgO: số nguyên tử Hg: số phân tử O₂ = 2 : 2 : 1. (lý giải tương tự câu a), Oxi phải để ở dạng phân tử)

1. d) 2Fe(OH)₃→ Fe₂O₃+ 3H₂O

Tỉ lệ: số phân tử Fe(OH)₃ : số phân tử Fe₂O₃ : số phân tử H₂O = 2 : 1 : 3. (phương trình này chưa có điều kiện xúc tác nên phản ứng sẽ khó xảy ra hoặc xảy ra nhưng thời gian là khá lâu)

Dạng 4: Cân bằng PTHH hợp chất hữu cơ tổng quát

1) C_nH_2n + O₂ → CO₂ + H₂O

2) C_nH_{2n + 2} + O₂ → CO₂ + H₂O

3) C_nH_{2n – 2} + O₂ → CO₂ + H₂O

4) C_nH_{2n – 6} + O₂ → CO₂ + H₂O

5) C_nH_{2n + 2}O + O₂ → CO₂ + H₂O

Đán án

1) C_nH_2n + (3n/2)O₂ → nCO₂ + nH₂O

2) C_nH_{2n + 2} + (3n+1)/2O₂ → nCO₂ + (n+1)H₂O

3) C_nH_{2n – 2} + (3n-1)/2O₂ → nCO₂ + (n-1)H₂O

4) C_nH_{2n – 6} + (3n-3)/2O₂ → nCO₂ + (n-3)H₂O

5) C_nH_{2n + 2}O + 3n/2O₂ → nCO₂ + (n+1)H₂O

Cân bằng phương trình hóa học lớp 8 có lời giải

PTHH lớp 8 hay và khó

Giải toán hóa học lớp 8, hóa học lớp 8

Cân bằng phương trình hóa học lớp 8

Giải hóa học lớp 8

Giải bài tập hóa học lớp 8.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

• Bộ đề thi học kỳ 2 hóa học lớp 8 giải chi tiết

• Bộ đề thi giữa kỳ 2 hóa 8 giải chi tiết, tài liệu ôn thi kiểm tra tiết hóa học lớp 8

• 15 đề thi HK 1 hóa 8 giải chi tiết tài liệu ôn thi học kì 1 hóa học lớp 8

• Giải hóa học 8 giải toán hóa học lớp 8 chất dư hết sau phản ứng hóa học

• Bộ đề thi giữa kì 1 hóa học lớp 8 giải chi tiết

• Cân bằng phương trình hóa học lớp 8 có lời giải

• Đề thi học sinh giỏi hoá học lớp 8, Giải chi tiết dễ hiểu giúp HS tự học tại nhà

• Bài Tập Hoàn Thành Chuỗi Phương Trình Hóa Học Lớp 9 Giải Chi Tiết

• Cu(OH)2 + C2H4(OH)2 = H2O + (C2H4(OHO))2Cu ( Etylen glycol + Cu(oh)2 )

• AlCl3 + H2O + NH3 = Al(OH)3 + NH4Cl

• KOH + CH3NH3Cl = H2O + KCl + CH3NH2

• NaOH + CH3NH3Cl = H2O + NaCl + CH3NH2

• Điện phân dd CuSO4 điện cực trơ, H2O CuSO4 = Cu H2SO4 O2

• Al H2O NaOH = H2 NaAlO2 , nhôm tác dụng với dung dịch NaOH

• CH3CHO + AgNO3 + NH3 -> Ag + NH4NO3 + CH3COONH4

• H2O+ NaAlO2 + CO2 -> Al(OH)3 + NaHCO3

• Al+H2O+NaOH -> H2+NaAlO2

• NaOH + KHCO3 = H2O+ K2CO3+Na2CO3

• HCl + KHCO3 → H2O + KCl + CO2 ( Cân bằng phương trình hóa học )

• Ag + HNO3 = AgNO3 + N2 + H2O ( Ag, HNO3 ra AgNO3, N2 )

• HNO3 + S tạo ra H2SO4 + NO

• 5KClO3 + 6P → 5KCl + 3P2O5 ( Tạo ra phốt pho oxit )

• Sự chuyển dịch cân bằng hóa học và các yếu tố ảnh hưởng

• H2O + Na2O → 2NaOH

• 5O2 + 4P → 2P2O5

• CaO + H2O → Ca(OH)2 ( Canxi oxit + nước -> Canxi hidroxit )

• 2KMnO4 → MnO2 + O2 + K2MnO4

• 4Al + 3O2 → 2Al2O3

• Al + HCl → AlCl3 + H2

• 3Fe + 2O2 → Fe3O4 ( Sắt + Oxi -> Sắt ( II,III ) Oxit

• H2O + SO2↔H2SO3

XEM THÊM