DẠNG BÀI TẬP CÓ LƯỢNG CHẤT DƯ HẾT, GIẢI TOÁN HÓA HỌC LỚP 8 CHẤT DƯ HẾT SAU PHẢN ỨNG

1. Dạng bài

Bài toán cho biết lượng của hai chất tham gia và yêu cầu tính lượng chất tạo thành. Trong số hai chất tham gia phản ứng sẽ có một chất phản ứng hết, chất kia có thể phản ứng hết hoặc dư.

Lượng chất tạo thành tính theo lượng chất nào phản ứng hết, do vậy trước khi làm bài cần phải tìm xem trong hai chất đã cho, chất nào phản ứng hết.

2. Phương pháp

Giả sử có phản ứng hóa học: aA + bB ——- > cC + dD.

Cho nA là số mol chất A, và nB là số mol chất B

nA/a = nB => A và B là 2 chất phản ứng hết (vừa đủ)

 nA/a > nB => Sau phản ứng thì A còn dư và B đã phản ứng hết

nA/a < nB    => Sau phản ứng thì A phản ứng hết và B còn dư

Tính lượng các chất theo chất phản ứng hết.

3. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Cho 6,5 gam kẽm tác dụng với 36,5 g dung dịch HCl. Tính khối lượng muối tạo thành sau phản ứng.

n_Zn=6,5/65 =0,1 mol, n_HCL= 3,65/36,5 = 0,1 mol

Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂
Theo phương trình: 1 mol  2 mol      1 mol

Theo đầu bài         : 0,1 mol 0,1 mol 0,05 mol

Xét tỉ lệ: 0,1/1 > 0,1 /2 => Zn dư, Khối lượng các chất tính theo lượng HCl

 m_{ZnCL2 =}0,05X 136 = 6,8 (g)

Ví dụ 2. Khi cho miếng nhôm tan hết vào dung dịch HCl có chứa 0,2 mol thì sinh ra 1,12 lít khí hidro (đktc).

Tính khối lượng miếng nhôm đã phản ứng

Axit clohidric còn dư hay không? Nếu còn dư thì khối lượng dư là bao nhiêu?

Lưu ý: Các lượng chất được tính theo lượng của sản phẩm

Phương trình phản ứng hóa học:      2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Theo phương trình:                          2 mol   6 mol                     3 mol

Theo đầu bài:                                             0,2 mol                 0,05 mol

                                                         1/30 mol    0,1 mol                 0,05 mol

Số mol của Al  là nAl = 2×0,05/3 =1/30

Khối lượng của Al phản ứng là mAl = 1/30×27 = 0,9g

Số mol của HCl là nHCl = 6×0,05/3 = 0,1 mol

Số mol HCl dư = Số mol HCl ban đầu – Số mol HCl phản ứng = 0,2 – 0,1 = 0,1 mol

=> Khối lượng HCl dư là: 0,1 x 36,5 = 3,65g

Ví dụ 3: Cho 13 gam Kẽm tác dụng vứi 24,5 gam H₂SO₄, sau phản ứng thu được muối ZnSO₄, khí hidro (đktc) và chất còn dư 

a) Viết phương trình phản ứng hóa học 

b) Tính thể tích (đktc) khí hidro sinh ra.

c) Tính khối lượng các chất còn lại sau phản ứng 

Hướng dẫn giải 

a) Phương trình phản ứng hóa học:

Zn + H₂SO₄ (loãng) → ZnSO₄ + H₂

b) n_Zn = 13/65 = 0,2 mol 

n_H2SO4 =  24,5/98= 0,25 mol      

Phương trình phản ứng hóa học: Zn + H₂SO_{4 (loãng)} → ZnSO₄ + H₂

Theo phương trình:                      1 mol     1 mol                               1 mol         

Theo đầu bài:                               0,2 mol   0,25 mol

Xét tỉ lệ: 0,2/1 < 0,25/1     

Zn phản ứng hết, H₂SO₄ dư, phản ứng tính theo số mol Zn                                             

Số mol của khí H₂ phản ứng là: n_Zn = n_H2 = 0,2 mol 

Thể tích khí H₂ bằng: V_H2 = 0,2 . 22,4 = 4,48 lít

c) Chất còn lượng sau phản ứng là ZnSO₄ và H₂SO₄ dư

Số mol của ZnSO₄ bằng: n_ZnSO4 = n_Zn = 0,2 mol 

Khối lượng của ZnSO₄ bằng: m_ZnSO4 = 0,2 . 161 = 32,2 gam 

Số mol của H₂SO₄ dư = Số mol của H₂SO₄ ban đầu – Số mol của H₂SO₄ phản ứng = 0,25 – 0,2 = 0,05 mol 

Khối lương H₂SO₄ dư = 0,05 . 98 = 4,9 gam

Ví dụ 4. Sắt tác dụng với dung dịch CuSO₄ theo phương trình: 

Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

Nếu cho 11,2 g sắt vào 40 g CuSO4. Tính khối lượng Cu thu được sau phản ứng.

Hướng dẫn giải

n_Fe = m_Fe/M_Fe = 11,2/56 = 0,2 (mol)

n_CuSO4 = m_CuSO4/M_CuSO4 = 40/160 = 0,25 (mol)

Phương trình hóa học: Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

Theo phương trình:     1         1                 1         1

Theo đầu bài:              0,2       0,25

Phản ứng:                   0,2       0,2           0,2       0,2

Sau phản ứng CuSO₄ dư, Fe phản ứng hết. 

m_Cu = n_Cu.M_Cu = 0,2.64 = 12,8 (gam)

Ví dụ 5. Cho sắt tác dụng với dd axit H₂SO₄ theo sơ đồ sau:

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂

Có 22,4 g sắt tác dụng với 24,5 g H₂SO₄. Tính:

a) Thể tích khí H₂ thu được ở đktc.

b) Khối lượng các chất còn lại sau phản ứng.

Hướng dẫn giải bài tập

n_Fe = 22,4/56 = 0,4 (mol)

n_H2SO4 = m_H2SO4/M_H2SO4 = 24,5/9 = 0,25 (mol)

Phương trình phản ứng: Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂

Theo phương trình:         1        1              1              1

Theo phản ứng:             0,4       0,25    

Theo đầu bài:               0,25      0,25         0,25       0,25

Sau phản ứng:            0,15        0             

a) V_H2 = n_H2.22,4 = 0,25.22,4 = 5,6 lít 

b) Các chất còn lại sau phản ứng là 

m_CuSO4 = n_CuSO4.M_CuSO4 = 0,25.152 = 38 (gam)

m_{Fe dư} = n_Fe. M_Fe = 0,15.56 = 8,4 (gam)

4. Bài tập vận dụng

Câu 1. Cho 8,1g nhôm vào cốc đựng dung dịch loãng chứa 29,4g H₂SO₄.

a) Sau phản ứng nhôm hay axit còn dư?

b) Tính thể tích H₂ thu được ở đktc?

c) Tính khối lượng các chất còn lại trong cốc?

Hướng dẫn giải bài tập 

Phương trình hóa học 

Phương trình phản ứng:

2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂↑

n_Al = 8,1/27 = 0,3mol

n_H2SO4 = 29,4/98 = 0,3mol

Lập tỉ lệ 0,3/2 > 0,3/3

⇒ Al dư.

b,Theo pt: n_H2 = n_H2SO4 = 0,3mol

⇒ V_H2 = 0,3.22,4 = 6,72l

c,

n_Al(dư) = 0,3−0,3.23 = 0,1mol.

⇒ m_Al(dư) = 0,1.27 = 2,7g

Theo pt: n_Al2(SO4)3 = 13n_H2SO4 = 0,1mol

⇒m_Al2(SO4)3 = 0,1.342 = 34,2g.

(Đáp án: a) Al dư, b) 6,72 lít, c) m H₂SO₄ =34,2g, m Al dư = 2,7g)

Câu 2. Cho một lá nhôm nặng 0,81g dung dịch chứa 2,19g HCl

a) Chất nào còn dư, và dư bao nhiêu gam

b) Tính khối lượng các chất thu được sau phản ứng là?

Đáp án hướng dẫn giải 

n_Al = 0.81/27 = 0.03 (mol)

n_HCl = 2.19/36.5 = 0.06 (mol)

                2Al + 6HCl →2AlCl₃ + 3H₂

Ban đầu: 0.03 : 0.06

P/ứ :        0.02 ← 0.06 → 0.02 → 0.03

Sau p/ứ: 0.01       0         0.02      0.03

m_{Al dư} = 0.01×27 = 0.27 (g)

m_AlCl3 = 0.02×133.5 =2.67 (g)

(Đáp án: a) Al dư, b) m AlCl₃ =2,67g, m Al dư = 0,27g)

Câu 3. Trộn 2,24 lít H₂ và 4,48 lít khí O₂ (đktc) rồi đốt cháy. Hỏi sau phản ứng khí nào dư, dư bao nhiêu lít? Tính khối lượng nước tạo thành?

Đáp án hướng dẫn giải 

2H₂ + O₂ → 2H₂O

n_H2 = V/22,4 = 2,24/22,4 =0,1mol

n_O2 = V/22,4 = 4,48/ 22,4 = 0,2mol

Lập tỉ lệ ta có :n_H2/2 < n_O2/1 (0,12<0,21) ⇒ O_2dư, tính theo H₂

n_{O2 tham gia} = n_H2/2 = 0,1/2 = 0,05 mol 

n_{O2 dư} = 0,2−0,05 = 0,15mol

VO2 dư = n×22,4 = 0,15×22,4 = 3,36l

n_H2O = n_H2=0,1mol

m_H2O= n×M = 0,1×18 = 1,8g

(Đáp án: O₂ dư và dư 3,36 lít, m H₂O =1,8g)

Câu 4. Đốt chát 6,2 g photpho trong bình chưa 6,72 lít khí O₂ (đktc)

a) Chất nào còn dư, và dư bao nhiêu?

b) Tính khối lượng sản phẩm thu được?

Đáp án hướng dẫn giải

Số mol theo đề bài

n_P = 6,2/31 = 0,2 (mol)

n_O2 = 6,72/22,4 =0,3 (mol)

Phương trình phản ứng 

                      4P + 5O₂ → 2P₂O₅

Theo đề bài:  0,2   0,3

Phản ứng   :  0,2 0,25             0,1

Sau phản ứng: 0 0,05            0,1

=> Sau phản ứng oxi dư, các chất tính theo chất hết 

m_{O2 dư} = 0,05 x 32 =1,6 (g)

b) P₂O₅ là chất tạo thành

m_P2O5 = 0,1 x 142 = 14,2 (g)

(Đáp án: a) O dư, 1,6g, b) m P₂O₅ = 14,2g)

Câu 5. Đốt 4,6 g Na trong bình chứa 4,48 lít O₂ (đktc)

a) Sau phản ứng chất nào dư, dư bao nhiêu gam?

b) Tính khối lượng chất tạo thành?

Đáp án hướng dẫn giải

a, Phương trình hóa học

4Na + O₂ 2Na₂O

Số mol theo đề bài

n_Na = 4,6/23 = 0,2 mol.

n_O2 = 4,48/22,4 =  0,2 mol.

Lập tỉ lệ: 0,2/4 < 0,2/1⇒ O₂ dư.

 n_O2(dư) = 0,2 − 0,2.1/4 = 0,15 mol.

⇒ m_O2(dư) = 0,15.32 = 4,8 g.

b,

Theo phương trình ta có:  n_Na2O = 1/2n_Na = 0,1 mol.

⇒ m_Na2O = 0,2.62 = 6,2 g.

(Đáp án: a) Oxi dư, 4,8g, b) m Na₂O =6,2g)

Câu 6. Cho 5,6 Fe vào bình dung dịch chưa 14,7g H₂SO₄

a) Tính thể tích H₂ tối ta thu được (đktc)

b) Tính khối lượng FeSO₄ tạo thành

Đáp án hướng dẫn giải 

n_Fe = 5,6/56 = 0,1 (mol)

n_H2SO4 =14,7/98 =0,15(mol)

Phương trình:

                                Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂

Theo phương trình:  0,1  0,15           0          0 mol

Phản ứng:                0,1  0,1             0,1        0,1 mol

Sau phản ứng:          0     0,05           0,1       0,1 mol

a) V_H2(đktc) = 0,1.22,4 = 2,24 (l)

b) m_FeSO4 = 0,1.152 = 15,2 (g)

(Đáp án: a) 2,24l, b) m FeSO₄ =15,2g)

Câu 7. Cho 10g CaCO₃ vào dung dịch chứa 3,65 g HCl

a) Sau phản ứng chất nào dư và dư bao nhiêu gam?

b) Tính thể tích CO₂ thu được ở đktc?

c) Muốn phản ứng xảy ra vừa đủ, cân phải thêm chất nào và thêm vào bao nhiêu gam?

Đáp án hướng dẫn giải 

a)

Phương trình hóa học

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂ ↑

n_CaCO3 = 10/100 = 0,1 mol.

n_HCl = 3,65/36,5 = 0,1 mol.

Lập tỉ lệ: 0,1/1>0,1/2 ⇒ CaCO₃ dư.

⇒ n_CaCO3(dư) = 0,1−0,1.12 = 0,05 mol.

⇒ m_CaCO3(dư) = 0,05.100 = 5 g.

b) Theo phương trình

n_CO2 = 1/2n_HCl = 0,05 mol.

⇒V_CO2 = 0,05.22,4 = 1,12 lít.

c) Thêm HCl

n_HCl(đủ) = 2n_CaCO3 = 0,2 mol.

⇒ n_HCl(thêm) = 0,2−0,1 = 0,1 mol.

⇒ m_HCl(thêm) = 0,1.36,5 = 3,65 g.

(Đáp án: a) CaCO₃ dư, 5g, b) 1,12 lít, c) Thêm HCl, 3,65g)

Câu 8. Cho sơ đồ phản ứng sau:

NaOH + FeCl₃ → NaCl + Fe(OH)₃

Biết có 6g NaOH đã được cho vào dung dịch chứa 32,5g FeCl₃, khuấy đều

Chất nào còn dư sau phản ứng, dư bao nhiêu gam?

Tính khối lượng kết tủa thu được

(Đáp án: a) FeCl₃ dư, 24,375g, b) m Fe(OH)₃ = 5,35g)

Câu 9. Hoà tan 20,4g Al₂O₃ vào dung dịch chứa 17,64 g H₂SO₄. Tính khối lượng Al₂(SO₄)₃

(Đáp án: m Al₂(SO₄)₃ =30,78g)

Câu 10. Nhôm tác dụng với axit sunfuric H₂SO₄ theo sơ đồ sau:

Nhôm + axit sunfuric → nhôm sunfat + khí hidro

Cho 8,1 g Al vào dung dịch H₂SO₄ thì thể khí Hidro thu được là 6,72 lít khí hidro

1. a) Tính khối lượng muối thu được
2. b) Al dư hay hết, nếu dư thì dư bao nhiêu gam?

(Đáp án: a) Al₂(SO₄)₃ =34,2 g, b) Al dư và dư 2,7g)

Giải hóa học 8 giải những bài toán hóa học lớp 8 chất dư hết sau phản ứng hóa học

Giai hoa hoc chat du het

Tim khoi luong chat du hoa hoc lop 8

Giai hoa hoc lop 8 du het sau phan ung

Giai hoc hoc lop 8 toan kho luong chat du het

So mol du het sau phan ung.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

• Bộ đề thi học kỳ 2 hóa học lớp 8 giải chi tiết

• Bộ đề thi giữa kỳ 2 hóa 8 giải chi tiết, tài liệu ôn thi kiểm tra tiết hóa học lớp 8

• 15 đề thi HK 1 hóa 8 giải chi tiết tài liệu ôn thi học kì 1 hóa học lớp 8

• Giải hóa học 8 giải toán hóa học lớp 8 chất dư hết sau phản ứng hóa học

• Bộ đề thi giữa kì 1 hóa học lớp 8 giải chi tiết

• Cân bằng phương trình hóa học lớp 8 có lời giải

• Đề thi học sinh giỏi hoá học lớp 8, Giải chi tiết dễ hiểu giúp HS tự học tại nhà

• Bài Tập Hoàn Thành Chuỗi Phương Trình Hóa Học Lớp 9 Giải Chi Tiết

• Cu(OH)2 + C2H4(OH)2 = H2O + (C2H4(OHO))2Cu ( Etylen glycol + Cu(oh)2 )

• AlCl3 + H2O + NH3 = Al(OH)3 + NH4Cl

• KOH + CH3NH3Cl = H2O + KCl + CH3NH2

• NaOH + CH3NH3Cl = H2O + NaCl + CH3NH2

• Điện phân dd CuSO4 điện cực trơ, H2O CuSO4 = Cu H2SO4 O2

• Al H2O NaOH = H2 NaAlO2 , nhôm tác dụng với dung dịch NaOH

• CH3CHO + AgNO3 + NH3 -> Ag + NH4NO3 + CH3COONH4

• H2O+ NaAlO2 + CO2 -> Al(OH)3 + NaHCO3

• Al+H2O+NaOH -> H2+NaAlO2

• NaOH + KHCO3 = H2O+ K2CO3+Na2CO3

• HCl + KHCO3 → H2O + KCl + CO2 ( Cân bằng phương trình hóa học )

• Ag + HNO3 = AgNO3 + N2 + H2O ( Ag, HNO3 ra AgNO3, N2 )

• HNO3 + S tạo ra H2SO4 + NO

• 5KClO3 + 6P → 5KCl + 3P2O5 ( Tạo ra phốt pho oxit )

• Sự chuyển dịch cân bằng hóa học và các yếu tố ảnh hưởng

• H2O + Na2O → 2NaOH

• 5O2 + 4P → 2P2O5

• CaO + H2O → Ca(OH)2 ( Canxi oxit + nước -> Canxi hidroxit )

• 2KMnO4 → MnO2 + O2 + K2MnO4

• 4Al + 3O2 → 2Al2O3

• Al + HCl → AlCl3 + H2

• 3Fe + 2O2 → Fe3O4 ( Sắt + Oxi -> Sắt ( II,III ) Oxit

• H2O + SO2↔H2SO3

XEM THÊM